W październiku 2001 roku na konsole PlayStation 2 została wydana piąta (licząc dodatki) część z serii GTA – Grand Theft Auto III. Była to pierwsza odsłona w tym cyklu wykonana w całości w technologii 3D. Nowością była również szczegółowa grafika oraz różnorodność i poziom trudności misji.

Akcja gry toczy się w fikcyjnym Liberty City – mieście wzorowanym na Nowym Jorku. Na podstawie fikcyjnej strony internetowej Liberty Tree można określić, że akcja dzieje się jesienią 2001 roku. Jako gracz wcielamy się w kryminalistę, który podczas napadu na bank zostaje zdradzony przez swoją dziewczynę. Cała fabuła gry opiera się na wspinaniu się bohatera po szczeblach mafijnej kariery.
SYLWETKA PROTAGONISTY – CLAUDE

W GTA III ani razu nie padło imię głównego bohatera. Przez inne postacie nazywany jest “Dzieciak” lub “Fido”. Dopiero w Grand Theft Auto: San Andreas, które wyszło 3 lata później po “trójce” dowiadujemy się, że ma na imię Claude. Mężczyzna urodzony ok. 1972 roku jest niemy. W GTA III oraz epizodycznie w GTA San Andreas nie wypowiedział ani jednego słowa. Można jedynie usłyszeć jego krzyk z bólu. Claude związany był z Cataliną w latach 1992 – 2001. Został przez nią zdradzony i postrzelony podczas skoku na bank. Podczas fabuły GTA III bohater dąży do zabicia swojej dziewczyny. Czy mu się udało?
UNIWERSUM 3D W GTA III
Claude i Catalina poznali się w Grand Theft Auto: San Andreas. Tam też dowiadujemy się o jego imieniu. Jest to idealny przykład, który pokazuje jak Rockstar Games bawiło się fabułą gry. GTA: San Andreas, które zostało wydane później, fabularnie było 9 lat za “trójką”.
ROZGRYWKA W GTA III
Gracz ma pełną dowolność w tym co robi. Może wykonywać misje główne, jak również poboczne, które opierają się na jeździe taksówką, ambulansem, wozem strażackim czy radiowozem. Oprócz wyzwań pobocznych są również możliwe wyzwania tzw. “rozwałki”, które polegają na zabiciu odpowiedniej liczby osób w wyznaczonym czasie. Każda dodatkowa aktywność nagradzana jest pieniędzmi, które można wydać na broń lub kamizelkę kuloodporną.

Oprócz prowadzenia pojazdów lądowych gracz może również jeździć metrem. W tej części gry nasza postać nie potrafi pływać i po wpadnięciu do wody od razu się topi i umiera.
Po każdej śmierci Claude odradza się przed szpitalem, a po każdym złapaniu przez policję pojawia się przez komisariatem. W obu przypadkach jest mu zabierana broń i część pieniędzy.
Każde przestępstwo powoduje wzrost zainteresowania przez policje. Można dostać od 1 do 5 “gwiazdek” złej sławy, gdzie 1 oznacza najmniejsze zainteresowanie. Przy wyższych poziomach pojawia się więcej jednostek policji, a przy najwyższych stopniach gracza ściga również wojsko.
ZMIANY WYNIKAJĄCE Z ZAMACHÓW 11 WRZEŚNIA 2001 R.
Grand Theft Auto III wybrało sobie feralną datę premiery, która była tylko miesiąc później po zamachach z 11 września 2001 r. Rockstar Games postanowiło wprowadzić szereg zmian, by wirtualne Liberty City nie było kojarzone z Nowym Jorkiem, które otrząsało się po tragedii. Jedną ze zmian było zmienienie koloru radiowozów w grze. Oryginalnie miały być niebieskie z białymi pasami (podobne do samochodów NYPD) lecz twórcy odeszli od tego pomysłu na rzecz koloru czarno-białego. Studio chciało, by wirtualne radiowozy, kojarzyły się jak najmniej z radiowozami nowojorskiej policji. Zmianie uległy także trasy, którymi latały samoloty bowiem te przestały przemieszczać się w okolicy drapaczy chmur również z oczywistych powodów.

Kolejną kwestią jest samolot “Dodo” i jego ucięte skrzydła. Prawdopodobnie w pierwotnej wersji gry miał on posiadać skrzydła w całości. Interesujące jest to, że mimo iż nie jest samolotem pasażerskim, również jego droga została zmieniona. Trasa unika wyspy Stauton, która jest wzorowana na Manhattanie, czyli miejscu, gdzie stały bliźniacze wieże. To pokazuje tylko powagę sytuacji, z jaką twórcy gry podeszli do tego wydarzenia. Samoloty pasażerskie, które przemieszczają się po wirtualnym lotnisku nie posiadają kolizji. Strzelając do nich nawet z wyrzutni rakiet, nie da się ich zniszczyć. Kolizji nie zostały jednak pozbawione samoloty “Dodo”. Za zestrzelenie do awionetki gracz zostaje ukarany aż czterema (na pięć) gwiazdkami złej sławy. Dla porównania w kolejnych wersjach gry są to kolejno trzy i dwie gwiazdki. Mogło to również zostać zmienione w wyniku zamachu na WTC i Rockstar Games chciało ukarać gracza bardziej, za tego typu zachowanie.
OCENY GRACZY I KRYTYKÓW
Gra od razu zyskała pozytywne oceny od graczy jak i krytyków. Większość magazynów i portali internetowych poświęconych grom komputerowych stawiała produkcji bardzo wysokie noty, również w Polsce (CD-Action 10/10, Gry-OnLine 9,1)